Zespół stopy cukrzycowej to poważne powikłanie cukrzycy. Jest konsekwencją zmian, jakie zachodzą w obwodowym układzie nerwowym lub w naczyniach, czasem wynika z infekcji.
Wśród charakterystycznych zmian patologicznych wymienia się: infekcję, modzel (zgrubienie warstwy rogowej naskórka), owrzodzenie, artropatię neurogenną destrukcję tkanek głębokich na podłożu neurogennym lub na podłożu choroby naczyń.
Stopa cukrzycowa to przypadłość dotycząca osób chorujących na cukrzycę, bez znaczenia czy to typ I czy typ II. Pierwsze symptomy powikłania często są łagodne, pacjent ma skłonność do uszkodzeń skóry. Mało kto od razu domyśli się, że może to wynikać z powodu zaniedbanej cukrzycy. Dlatego też stopy pacjenta diabetologicznego powinny być pod kontrolą specjalisty – lekarza diabetologa, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, podologa czy nawet pielęgniarki diabetologicznej. Należy edukować pacjentów w tym temacie.
Występują trzy rodzaje stopy cukrzycowej, neuropatyczna, niedokrwienna i mieszana.
W wyniku zbyt dużej ilości glukozy we krwi uszkodzeniu ulegają błony naczyń krwionośnych (mikroangiopatia), następuje stwardnienie tętnic oraz rozwój miażdżycy, które łącznie wpływają na niedostateczne dotlenienie i niedokrwienie kończyn dolnych. Problemy z niedokrwieniem wywołują dolegliwości bólowe, spowalniają proces gojenia się ran i w końcu wywołują martwicę.
Z kolei typ neuropatyczny polega na uszkodzeniu czuciowych włókien nerwowych, które skutkują brakiem odczuwania bólu, przez co chory przez dłuższy czas nie reaguje na urazy w obrębie stopy. W wyniku nieleczonych drobnych skaleczeń i otarć może rozwinąć się infekcja, objawiająca się trudno gojącym się owrzodzeniem. W przypadku typu mieszanego spotykamy dolegliwości, które występują zarówno w typie neuropatycznym jak i niedokrwiennym.
Leczenie polega na utrzymywaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi oraz leczeniu źródła stopy cukrzycowej, czyli cukrzycy. Dodatkowo stopa dotknięta stanem zapalnym powinna zostać unieruchomiona i odpowiednio odciążona. Wszelkie rany powinny zostać zaopatrzone – chirurgicznie lub za pomocą opatrunków miejscowych.
Jeżeli chodzi o profilaktykę stopy cukrzycowej to każdy diabetyk powinien pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które pomogą utrzymać stopy w zdrowiu. Po pierwsze należy codziennie myć stopy, ale woda nie może być zbyt gorąca oraz nie należy przesadzać z długością moczenia. Po kąpieli trzeba porządnie osuszyć przestrzenie międzypalcowe. Wskazane jest również stosowanie kremu nawilżającego do stóp przeznaczonego dla diabetyków. Istotna jest również pielęgnacja paznokci, w tym obcinanie ich w sposób zapobiegający wrastaniu. Najlepiej wtedy udać się do gabinetu podologicznego. Podstawą jest też codzienne oglądanie stóp przez chorego.
